Overclock Terimleri

Saat Frekansı: Elektronikte kullanılan her çipin belirlenmiş bir saat
frekansı (clock frequency) vardır. Bu saat frekansının temel birimi ise
Hz (hertz)dir.

Bir elektromanyetik dalga düşünelim :

İki tepe noktası ya da iki çukur noktası arasındaki mesafe “dalga boyu”
olarak adlandırılır. Bir tepe noktasından bir sonraki tepe noktasına ya
da bir çukur noktasından diğer çukur noktasına ulaşmak için gereken
süreye ise “periyot” (T) denir. Şimdi biz bu e.m. dalganın saat
frekansını hesaplamak istediğimizde bunu “1” sayısını periyot süresine
(sn cinsinden) bölerek (1/T) buluruz. Burada elektromanyetik dalgaların
ilerleme hızı sabit olduğuna göre (ışık hızı , 300,000km/sn) frekansın
yükselmesi için dalgaboyunun dolayısıyla da periyotun küçültülmesi
gerekir.

FSB (FrontSideBus): Anakartınızda Kuzey Köprüsü ile işlemciniz
arasındaki veriyoluna verilen addır. Kuzey Köprüsü bellek kontrolcüleri
, AGP portu ve işlemci arasındaki iletişimi sağladığından FSB hızı
sistem performansında önemli bir yere sahiptir.

Kuzey Köprüsü: Anakartınızın performansında en önemli paya sahip
çiptir. Anakartınızdaki AGP portu (dolayısı ile ekran kartınız) ,
bellek kontrolcüleri (ramleriniz) ile işlemci arasındaki iletişim bu
çip tarafından sağlanır.

Güney Köprüsü: Anakartınızda PCI ve IDE denetleyicilerinin bağlı
oldukları çiptir. Bu denetleyicilere bağlı olan aygıtlar ile işlemci
arasındaki iletişim “aygıt -> Güney Köprüsü -> Kuzey Köprüsü
-> FSB veriyolu -> İşlemci” yolu ile sağlanır.

AGP: Ekran kartınız ile sisteminiz arasındaki bağlantıyı sağlayan
arabirime verilen addır. AGP'nin de belirlenmiş bir saat frekansı
mevcuttur ; bu hız 66MHz'dir.

PCI: Ekran kartı dışında kalan diğer genişleme kartları (örneğin ses /
tv-radyo / ethernet kartları) ve IDE aygıtları (örneğin Harddiskler ,
optik okuyucular) ile sisteminiz arasındaki bağlantıyı oluşturan
arabirime verilen addır. PCI hızı normalde 33MHz'dir.

İşlemci Çarpanı (Clock Ratio / CPU Multiplier): İşlemcinin sistem FSB
hızının maksimum kaç katı hızda çalışacağını belirleyen çarpana verilen
addır. Yani toplam işlemci hızı FSB hızı ile bu çarpan değerinin
çarpılması ile bulunur. Bilgisayar açılırken çarpan değeri bios
tarafından işlemciden algılanır , bu sayede anakarta takılı olan
işlemci tanımlanır. Mesela 166MHz FSB'ye sahip Athlon2500+'nın işlemci
çarpanı 11'dir. Yani toplam işlemci hızı 11 x 166 = 1833MHz'dir.
Bu çarpan İntel işlemcilerde sabitlenmiş değiştirilemeyen bir değer
iken AMD'nin thoroughbred-b / barton çekirdeğine sahip işlemcilerinde
değiştirilebilir.

VCore: İşlemci çekirdek voltajı. Yüksek hızlarda stabilite sağlamak için bir miktar arttırılması gerekebiliyor.

VDimm: Bellek voltajı. Ramlerinizi yüksek hızlara çıkarmak ya da daha
düşük zamanlamalar ile kullanabilmek için bir miktar arttırılması
gerebilir.

VDD: Kuzey Köprüsü voltajı. Yüksek FSB hızlarında stabilite sağlamak ya
da daha yüksek FSB hızlarına ulaşmak için bir miktar arttırılması
gerebilir.

AGP/PCI Bölenleri: Yukarıda AGP ve PCI saat frekanslarından bahsettik.
Bu hızlar da aslında FSB hızına bağlı. İşte burada devreye bölenler
giriyor. Mesela maksimum 166MHz FSB hızı destekleyen bir anakarta
sahipsiniz. (mesela via kt333/400). Bu anakartlarda en büyük AGP böleni
5/2'dir (2,5). Yani fsb hızınız 166MHz iken AGP hızınız bu bölen
sayesinde 166 / 2,5 = 66MHz'e sabitlenir. (133MHz'de ½ kullanılır) Eğer
daha yüksek fsb hızlarına çıkarsanız maksimum böleniniz yetersiz
kalacağında AGP hızınız da yükselmek zorunda kalacaktır. Yan bu örnek
verdiğimiz anakartta FSB hızını 200MHz'e çıkardığınızda daha büyük bir
bölene sahip olmadığınız için AGP hızınız 200 / 2,5 = 80MHz'e yükselmek
zorunda kalır. Aynı şekilde PCI hızı içinde bölenler mevcuttur. Yine
örnekte verdiğimiz anakartta maksimum PCI böleni 1/5'tir. Yani 166MHz
FSB hızında PCI hızı bu bölen sayesinde 166 / 5 = 33MHz'de sabit
tutulur. 200MHz FSB denendiğinde ise bu hız mecburen 200 / 5 = 40MHz'e
yükselir.

AGP / PCI hızlarının olması gereken değerde sabit tutulmaya
çalışılmasının sebebi ise bu arabirimlerin yüksek hızlarda sistem
stabilitesini bozmasıdır. (Stabilite AGP'de ~70-80 , PCI ise
~38-40MHz'den sonra önemli ölçüde bozulur.)

Bu durum eski anakartlarda böyle iken güncel anakartlarda AGP ve PCI
hızları FSB hızından bağımsız olarak bölene ihtiyaç duymadan 66
33MHz'de tutulabiliyor..

Teşekkürler